top of page

Η φιλοσοφία του Μετανθρωπισμού

Σύμφωνα με τη φιλόσοφο και καθηγήτρια τ Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, Φραντζέσκα Φερράντο, υπάρχουν τουλάχιστον 7 κατηγορίες Μετανθρωπισμού:ι μετά την τεράστια επιρροή του Φουτουρισμού στο μοντέρνο κόσμο, η ιδέα της υπερανεπτυγμένης τεχνολογίας, των ανδροειδών και των ρομπότ άρχισε να επηρεάζει όλο και περισσότερο τις ιδέες καλλιτεχνών, ιδίως στη λογοτεχνίατου). Ένα πρόσφατο - και αρκετά επηρεασμένο από τον υπερμοντερνισμό - κίνημα, είναι αυτό του Μετανθρωπισμού.



Σύμφωνα με τη φιλόσοφο και καθηγήτρια υτο Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Φραντζέσκα Φερράντο, υπάρχουν τουλάχιστον 7 κατηγορίες Μετανθρωπισμού:


1) Αντιανθρωπισμός (antihumanism): κάθε θεωρία που επικρίνει τον παραδοσιακό ανθρωπισμό και τις παραδοσιακές ιδέες για την ανθρωπότητα και την ανθρώπινη κατάσταση.

2) Πολιτισμικός μετανθρωπισμός (cultural posthumanism): ένας κλάδος της πολιτισμικής θεωρίας που επικρίνει τις θεμελιώδεις υποθέσεις του ανθρωπισμού και της κληρονομιάς του, εξετάζει και αμφισβητεί τις ιστορικές έννοιες του «ανθρώπου» και της «ανθρώπινης φύσης», αντιμετωπίζοντας συχνά τυπικές έννοιες της ανθρώπινης υποκειμενικότητας και ενσωμάτωσης, πέρα από τις αρχαϊκές έννοιες της «ανθρώπινης φύσης» για την ανάπτυξη εκείνων που προσαρμόζονται συνεχώς στη σύγχρονη τεχνοεπιστημονική γνώση.

3) Φιλοσοφικός μετανθρωπισμός (philosophical posthumanism): μια φιλοσοφική κατεύθυνση που βασίζεται στον πολιτισμικό μετανθρωπισμό, ο φιλοσοφικός άξονας εξετάζει τις ηθικές συνέπειες της επέκτασης του κύκλου της ηθικής ανησυχίας και την επέκταση των υποκειμενικοτήτων πέραν του ανθρώπινου είδους.

4) Μετανθρώπινη κατάσταση (posthuman condition): η αποδόμηση της ανθρώπινης κατάστασης από κριτικούς θεωρητικούς.

5) Ο Διανθρωπισμός (transhumanism): μια ιδεολογία και ένα κίνημα που επιδιώκει να αναπτύξει και να διαθέσει τεχνολογίες που εξαλείφουν τη γήρανση και ενισχύουν σημαντικά τις πνευματικές, φυσικές και ψυχολογικές ικανότητες του ανθρώπου, προκειμένου να επιτευχθεί ένα «μετανθρώπινο μέλλον».

6) Κυριαρχία των ΑΙ (AI takeover) : Μια πιο απαισιόδοξη εναλλακτική λύση στον μετανθρωπισμό, στον οποίο οι άνθρωποι δεν θα ενισχυθούν, αλλά τελικά θα αντικατασταθούν από τεχνητή νοημοσύνη. Μερικοί φιλόσοφοι, συμπεριλαμβανομένου του Nick Land, προωθούν την άποψη ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να αγκαλιάσουν και να αποδεχθούν την ενδεχόμενη κατάργησή τους. Αυτό σχετίζεται με την άποψη του «κοσμισμού» (βλ. Artilect War από Hugo de Garis) που υποστηρίζει την οικοδόμηση ισχυρής τεχνητής νοημοσύνης, ακόμη και αν μπορεί να συνεπάγεται με το τέλος της ανθρωπότητας, καθώς κατά την άποψή τους «θα ήταν μια κοσμική τραγωδία αν η ανθρωπότητα παγώσει την εξέλιξη στο αδύναμο ανθρώπινο επίπεδο».

7) Εθελοντική ανθρώπινη εξαφάνιση: η οποία αναζητά ένα "μετανθρώπινο μέλλον" που στην περίπτωση αυτή είναι ένα μέλλον χωρίς ανθρώπους.

Ο μετανθρωπισμός διαφέρει από τον κλασσικό ανθρωπισμό, υποβιβάζοντας την ανθρωπότητα σε ένα από τα πολλά φυσικά είδη, απορρίπτοντας έτσι τυχόν αξιώσεις που βασίζονται στην ανθρωποκεντρική κυριαρχία. Σύμφωνα με αυτόν τον ισχυρισμό, οι άνθρωποι δεν έχουν εγγενή δικαιώματα να καταστρέφουν τη φύση ή να τοποθετούνται πάνω από αυτή για ηθικούς λόγους εκ των προτέρων. Η ανθρώπινη γνώση μειώνεται επίσης σε μια λιγότερο ελεγχόμενη θέση, που θεωρήθηκε προηγουμένως ως η καθοριστική πτυχή του κόσμου. Τα ανθρώπινα δικαιώματα υπάρχουν σε ένα φάσμα με τα δικαιώματα των ζώων και τα μετανθρωπικά δικαιώματα.


ΔΙΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ


Θεωρώ πως η σημαντικότερη κατηγορία μετανθρωπισμού που χρειάζεται ανάλυση, είναι και η γνωστότερη, ο Διανθρωπισμός. Η πιο γνωστή διανθρωπιστική θέση είναι ότι τα ανθρώπινα όντα μπορούν τελικά να μεταμορφωθούν σε διαφορετικά όντα με ικανότητες τόσο εκτεταμένες από την τρέχουσα κατάσταση, ώστε να αξίζουν την "ετικέτα" των μετανθρωπίνων όντων. Ιδέα επηρεασμένη από ταινίες και βιβλία επιστημονικής φαντασίας, το μετανθρωπιστικό όραμα μιας μεταμορφωμένης

μελλοντικής ανθρωπότητας έχει προσελκύσει πολλούς υποστηρικτές από ένα ευρύ φάσμα ιδεών, συμπεριλαμβανομένης της φιλοσοφίας και της θρησκείας.

Όπως γράφει η Φραντζέσκα Φερράντο: " Εάν ο μετανθρωπισμός και ο διανθρωπισμός έχουν κοινό ενδιαφέρον για την τεχνολογία, οι τρόποι με τους οποίους αντανακλούν αυτή την έννοια είναι διαρθρωτικά διαφορετικοί. Η ιστορική και οντολογική διάσταση της τεχνολογίας είναι ένα κρίσιμο ζήτημα, όταν πρόκειται για μια σωστή κατανόηση της μετανθρώπινης ατζέντας, ωστόσο, ο μετανθρωπισμός δεν μετατρέπει την τεχνολογία ως κύριο στόχο, καθώς θα μείωνε τη δική του θεωρητική προσπάθεια σε μια μορφή ουσιαστικότητας και τεχνο-αναγωγισμού. Η τεχνολογία δεν είναι ούτε "ο άλλος" που πρέπει να φοβόμαστε και να επαναστατούμε (σε ένα είδος νεοφώτιστης στάσης), ούτε υποστηρίζει τα σχεδόν θεϊκά χαρακτηριστικά που αποδίδουν σε αυτό κάποιοι μετανθρωπιστές (για παράδειγμα, αντιμετωπίζοντας την τεχνολογία ως εξωτερική πηγή που μπορεί να εγγυηθεί στην ανθρωπότητα μια θέση στο μεταβιολογικό μέλλον). Αυτό που ο μετανθρωπισμός και ο διανθρωπισμός έχουν κοινό είναι η έννοια της τεχνογένεσης. Η τεχνολογία είναι ένα χαρακτηριστικό του ανθρώπινου εξοπλισμού. [...] Ο μη διαχωρισμός μεταξύ του ανθρώπινου και του τεχνολογικού χώρου πρέπει να διερευνηθεί όχι μόνο ως ανθρωπολογικό και παλαιοντολογικό ζήτημα αλλά και ως οντολογικό. Η τεχνολογία, μέσα σε ένα μετανθρωπικό πλαίσιο, μπορεί να συλλεχθεί εντός του έργου του Μάρτιν Χάιντεγγερ, συγκεκριμένα στο δοκίμιο "Ερώτηση σχετικά με την τεχνολογία ", όπου δήλωσε:" Η τεχνολογία δεν είναι επομένως απλό μέσο. Η τεχνολογία είναι ένας τρόπος αποκάλυψης ". Ο μετανθρωπισμός διερευνά την τεχνολογία ακριβώς ως τρόπο αποκάλυψης, επαναφέροντας έτσι την οντολογική της σημασία σε ένα σύγχρονο περιβάλλον όπου η τεχνολογία έχει μειωθεί ως επί το πλείστον στις τεχνικές της προσπάθειες. Άλλες σχετικές πτυχές που πρέπει να αναφερθούν σε σχέση με το μετανθρωπισμό, είναι οι τεχνολογίες του εαυτού, όπως ορίζονται από το Μισέλ Φουκώ. Οι τεχνολογίες του εαυτού αποσυναρμολογούν τον εαυτό του διαχωρισμού μέσω μιας σχεσιακής οντολογίας, παίζουν ουσιαστικό ρόλο στη διαδικασία της υπαρξιακής αποκάλυψης και ανοίγουν θέμα προς συζήτηση για τη μεταθανάτια ηθική και την εφαρμοσμένη φιλοσοφία. Ο μετανθρωπισμός είναι μια πρακτική. Οι τρόποι όπου το μέλλον συλλαμβάνεται και φαντάζεται δεν έχουν αποσυνδεθεί από τις πραγματικές αναπαραστάσεις τους: στην μετανθρώπινη μετα-δυϊστική προσέγγιση, το «τι» είναι το «πώς».



Πηγές: Posthumanism, Transhumanism, Antihumanism,Metahumanism, and New Materialisms, Francesca Ferrando

1,013 views0 comments
bottom of page